Nakliyat Emtea Sigortası ile malların bir yerden diğer bir yere taşınması, bu taşıma sırasında karşılanan tehlikeler ulusal ve uluslararası ekonomiler için göz ardı edilmeyecek derecede önemli olgulardan biridir. Dolayısıyla malların taşınması sırasında karsılaşacakları tehlikeleri güvence altına alması Nakliyat Emtea Sigortalarının konusunu oluşturmaktadır. Önceleri denizlerde başlayan taşımacılık daha sonra demiryolları ve karayollarını günümüzde ise havayollarını da kapsamına almıştır.. Taşımacılığın gelişmesi ile birlikte Nakliyat Emtea Sigortalarının kapsamı büyümüş, taşımacılığın doğal tehlikelerine ilave olarak malların doğal niteliklerinden doğan tehlikeler ile bazı ticari tehlikeleri de kapsama dahil edilmiştir.
Sigortaya konu olan emteanın bir noktadan başka bir noktaya gidişi sırasında oluşabilecek risklere karşı poliçede belirtilen koşullara bağlı olarak teminat sağlar. Yükün satıcısı veya alıcısı veyahut taşınan yükle menfaat ilişkisi olan herkes, bu sigortayı yaptırabilir.
Emtia (yük) sigorta poliçesinde, sigortayı yaptıran kişiye sadece yük bedelini değil, bunun yanında navlun, sigorta ücreti, öngörülen kar vb. gibi bazı gider kalemlerini de sigortalatabilme imkanı sunmaktadır.
- Tam Ziya
- Dar Teminat
- Geniş Teminat
Tam Ziya Teminatı : En dar teminat türüdür. Dolayısıyla en düşük fiyatla temin edilir. Yükü taşıyan aracın fiilen ve mutlak surette, tamamen hasarlanması sonucunda, taşınan malların fiilen ve tamamen hasarlanması durumunu teminat altına alınır.
( Örnek : Bir geminin tamamen batması, bir uçağın düşerek infilak etmesi vs. gibi haller )
Dar Teminat : Dar Teminat, taşımanın yapıldığıi aracın hasarlanması sonucu, taşınan değerlerin zarar görmesi halini temin etmektedir. Taşıma yapilan aracın cinsine göre değişik isimler almakla beraber, teminat kapsamı değişmemektedir. Dar teminat, karayolunda kamyon klozu, demiryolunda demiryolu klozu, denizyolunda ise ( C ) klozu veya FPA (Free Particular Avarage) teminati adlarini almaktadir.
Havayolu ile yapılan taşımaların dar teminat ile sigortalanması mümkün olmamaktadır.
Geniş Teminat : Geniş teminat kapsamında ise aşağıda bahsedileceği gibi istisna edilen bazı hususlar belirtilir ve bunun dışında kalan tüm haller sigorta teminatı kapsamında sayılır. Geniş teminat kara ve denizyolunda İnstitute Cargo Clauses ( A ) veya All Risks, havayolunda ise Institute Cargo Clauses ( Air ) adı altında verilmektedir.
Satın alınacak teminat türüne göre nakliyesi yapılacak mallar başlıca şu rizikolara karşı teminat altına alınmaktadır:
- Nakil vasıtasının batması, raydan çıkması, çarpması, çarpışması, devrilmesi ve yanması,
- Yangın, infilak,
- Deprem ve volkanik rizikolar,
- Deniz veya yağmur suyu ile ıslanma,
- Çalınma, aşırma, eksik çıkma, teslim edilmeme,
- Kırılma,
- Fırtına,
- Denize atma
- Müşterek avarya- Dalgalar tarafından denize sürüklenme
Emtea Nakliyat Sigortası’nın teminat kapsamı dışında kalan haller ise şunlardır;
- Sigortalının kasdı, hilesi, kötü niyeti,
- Sigortalı emtianın doğasından kaynaklanan akma, hacim ve ağırlık kayıpları,
- Yetersiz ve uygunsuz ambalaj, yanlış istifleme,
- Emteanın kendi ayıbından kaynaklanan hasarlar,
- Her türlü gecikme hasarı,
- Nükleer ve atomik rizikolar,
- Nakil vasıtasının taşınan yüke ve yola elverişsiz olması,
- Harp, grev, lokavt, kargaşalık ve halk hareketleri (ek primle teminata dahil edilebilir).
Açık Kamyon ya da Vagonlar ile Yapıilan Taşımalara Geniş Teminat Verilebilir mi?
Hayır. Bu şekilde yapılan taşımalar için ancak kamyon ya da demiryolu klozu verilebilir; daha geniş bir teminatla sigortalanamaz. Ancak açık kasa kamyonla taşınan ağır ve havaleli yükler ( örneğin iş makineleri, trafolar, santral malzemeleri vb. ) için geniş teminat verilebilir.
Denizyolunda Teminatin Başlangıç ve Bitiş Tarihleri Nasıl Tesbit Edilir?
Dar teminat (C) klozu ve Geniş Teminat (A) klozu ile yapılan sigortalarda teminat, malların poliçede gösterilen yerdeki depoyu terk etmesiyle başlar, poliçede gösterilen varis yerindeki nihai depoya teslimine kadar sürer. Ancak uluslararasi satış şekillerinin de teminatın başlangıcı ile ilgisi vardır. Örneğin satıcı malini FOB olarak satmışsa, gemi güvertesine teslim ettiği ana kadar sorumluluk satıcıya aittir. Dolayısı ile teminat gemi güvertesinde başlayacaktır.
Ancak malların gemiden boşaltılmasını takip eden 60 gün içinde, bu teslimatın yapılması gerekir. İthalat ve ihracatta, malların gemiden boşaltılmasını takiben, gümrük sahasında geçen bu süre içerisinde (C) klozu ile sadece yangın rizikosu teminat altındadır; geniş teminat verildiğinde ise depodaki bekleme, geniş teminat ile alınmış tüm teminatlar için geçerlidir. Bununla birlikte sigortalı önceden haber vererek, ek prim karşılığında bu süreyi uzatabilir.
Emtia Nakliyati Sigorta Bilgi Formunda Belirtilmesi Gereken Konular Nelerdir?
- Sigortalının adı, soyadı, varsa ticari unvanı,
- Emtianıin cinsi, markası, koli adedi, ağırlığı, ambalaj durumu,
- Sigorta meblağı (döviz ve TL. olarak),
- Nereden nereye sevk edileceği ( ülke ve liman adı olarak ),
- Nakil vasıtasının cinsi (eğer gemi ise adı, kamyon ise plaka numarası, tren ise vagon numarası, uçak ise uçus numarası),
- Taşıyıcının adı /ünvanı,
- Yükleme tarihi,
- İstenilen teminat türü.
Emtia nakliyat (yük) sigortalarının fiyatlandırılmasında rol oynayan etkenler nelerdir?
Emtia nakliyat (yük) sigortalarının fiyatlandırılmasında rol oynayan etkenleri dört bölümde toplayabiliriz.
- Malın cinsi, ambalajı, taşıma biçimi
- Sefer
- Taşıma aracı
- Teminatın kapsamı
Avarya nedir?
Avarya terimi gemi ve yükün uğradığı olağan dışı zarar ziyan ile sefer esnasında yapılan olağanüstü masrafları ifade eder.
İki tür avarya vardır;
Müşterek Avarya(General Average): Ortak bir deniz seferine çıkmış olan gemi ve içindeki yükü tehdit eden bir tehlikeden onları korumak amacıyla, makul ve mantıklı olarak, bile bile yapılan olağanüstü fedakarlık ve olağanüstü masraflar, gemi veya yükün tamamen veya kısmen kurtulmuş olmaları halinde müşterek avaryayı oluşturur.
Su alan bir gemide kaptanın yükün bir kısmını denize attırması, fırtınaya yakalanan bir geminin batmaktan kurtulmak için, kasıtlı olarak karaya oturtulması veya makineleri arızalanan bir geminin yola devam etmeyip bir barınma limanına girmesi ve burada bir takım masraflar yapması değişik müşterek avarya örnekleridir.
Hususi Avarya: Müşterek avarya dışında kalan ve bir kaza sonucu doğan kısmi zarar ve masraflardır.Bu durumda herkes (gemi sahibi, yük sahibi v.s.) kendi zararını kendi çeker, paylaşma söz konusu değildir.Hususi avaryayı müşterek avaryadan ayıran en önemli iki özellik bilerek yapılmaması ve paylaşımın söz konusu olmamasıdır.
Geminin karinesinde oturma sonucu oluşan veya yükte yangın sonucu ortaya çıkan kısmi hasarlar hususi avarya örnekleridir.
Tenzili Muafiyeti(Deductible) nedir?
Poliçe teminatına giren bir hasarın ödenmesi esnasında hasarın sigortalının üzerinde kalan kısmına muafiyet adı verilir.
‘Tenzili muafiyet’ uygulamasında, hasarın muafiyet miktarını aşan kısmı ödenir muafiyet miktarının altında kalan hasarlar ödenmez.
Muafiyet, sigorta poliçesinde sigorta bedelinin bir yüzdesi olarak gösterilebileceği gibi, sayısal bir tutar olarak da ifade edilebilir. Nakliyat sigortalarında muafiyet her zaman sigorta bedeli üzerinden uygulanır.